مائده امینی، انوشیروان کاظم نژاد، فرید زایری، محمد غلامی فشارکی،
دوره ۱۳، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
مقدمه و اهداف: امروزه نوبت‌کاری در طولانی مدت میتواند عامل تهدیدی در محیط کاری برای سلامت و ایمنی افراد محسوب شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر برنامه نوبت‌کاری بر شاخص توده بدنی در طول دوره زمانی مشخصی با استفاده از مدل چند سطحی بود.
روش کار: داده‌های این مطالعه طولی مربوط به اطلاعات سالیانه نمونهای از کارکنان است، که در طول سالهای ۸۹- ۱۳۸۶ در دو شرکت فولاد مبارکه و پلی‌اکریل اصفهان مورد پیگیری قرار گرفتند. برنامه نوبت‌کاری شامل دو گروه روزکار و نوبتکار چرخشی بود. برای تحلیل دادهها و بررسی اثر متغیر نوبت‌کاری بر شاخص توده بدنی با تعدیل اثر متغیرهای وضعیت تأهل، سابقه‌ی کار، سن، شرکت و سطح تحصیلات از مدل رگرسیون چند سطحی استفاده شد.
یافته‌ها: در این مطالعه از میان ۱۳۶۸ کارکنان شرکتکننده، ۳/۴۲ درصد (۵۷۸ نفر) روزکار و ۷/۵۷ درصد (۷۹۰ نفر) نوبتکار چرخشی بودند. میانگین (± انحراف معیار) سن افراد به ترتیب در دو گروه روزکار و نوبتکار چرخشی ۶۶/۸±۰۷/۳۳ و ۷۰/۸±۳۱/۳۳ سال بود. پس از کنترل عوامل مخدوشگر در مدل سلسله مراتبی دو سطحی، برنامه نوبت‌کاری تأثیر آماری معنی‌داری بر شاخص توده بدنی نداشت (۸۳۷/۰=p). حدود ۹۰ درصد از تغییرات کل، مربوط به کارکنان بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه در این پژوهش، رابطه‌ی آماری معنی‌داری بین برنامه نوبت‌کاری و شاخص توده بدنی مشاهده نشد، بنابراین انجام یک مطالعه مشابه دیگر در دوره زمانی طولانی‌تر (بیش از ۴ سال) و با در نظر گرفتن متغیرهای مخدوشگر بیش‌تر برای بررسی دقیق‌تر این ارتباط پیشنهاد می‌شود.
